KAOS FİZİĞİNİN GÖTÜRDÜKLERİ

           Modern fizik olarak tanımlanan fizik sistemi dinamik fiziğin de ötesinde. Modern fizikten sadece kuantum fiziğini bilinir o da şöyle böyle; oysa ki kuantum sadece bir başlangıçtır. Relativite yani görecelik ve kaos fiziği vardır.

           Kaos Türkçe karşılığı karmaşa: fakat kaos aslında karmaşa değil düzenin getirdiği düzensizliktir. Kelebek etkisini bilir misiniz? Bu etkinin ne kadar büyük olduğunu "kaos" gösterir. Hepimiz düşünürüz hayatımızda ne kadar çok hata yaptığımızı; "keşke bunu yapmasaydım." deriz ama hiç düşündünüz mü; eğer bu yanlışlıkları yapmasaydım hayatta neler değişirdi? Ufacık olaylar neler değiştirirdi? İşte bu olaylar hep bir düzensizliği getirir, her değişiklik farklı olaylar; yani kaos.
          Kelebek etkisi isimli film vardı. Filmde karakter hep geçmişe dönüyor, bir şeyleri değiştiriyor ve hep olaylar değişiyor, hiç istediği gibi olmuyordu. Küçük bir hata telafisi imkansız olayları doğuruyor, bu hataları engellemek için başka bir olay yaratıyor, o da başka hataları meydana getiriyordu. Bu filmde anlamadığım adamın nasıl geçmişe gittiği değil, anlamadığım bu kelebek etkisinin nasıl olur da bir düzeni doğurduydu. Filmde her etkiden sonra bir düzen vardı; oysa kelebek etkisi bir kaosu doğurur.
          Dinamik sistemler üzerinde çalışmış olan tüm fizikçiler ve matematikçiler arasında kaos kavramını en iyi anlayan bilim adamı Jules Henri Poincare'dir. Poincare " Bilim ve yöntemler" adlı eserinde, çok değişkenli sistemlerin kalıcı çözümlerinin olmadığını, çözümlerinin sonsuz bir şekilde sürebilen oynak bir durum alacalığını ve bununda sistemlerin geleceğinin tahmininde etkisiz olacalığını ifade etmiştir. Bu yüzden Poincare kaosun babası olarak tanınmıştır. Poincare'nin yanında kaos fiziliğine en önemli katkısı Edward Lorenz olmuştur. Lorenz daha çok hava tahminleriyle ilgilenmiştir.
          Kaosa göre insan ömrü yada insan tarihinin ömrü dünyanın ömrünün yanında çok kısa bir ömürdür hatta dünyanın yaşı evrenin yaşından çok daha kısadır. İşte bu yüzden insanlık tarihi dünya tarihini net bir şekilde anlayamaz. Bu aralıktaki olaylar küçük bir etkiyle değişir. İşte tam bu etki kelebek etkisidir.
          Kaosla ilgili bir diğer teori laplace şeytanıdır. Laplace şeytanı şöyledir:


          "Evrenin hali hazırdaki durumunu geçmişin bir etkisi ve geleceğin nedeni olarak görebiliriz. Dolayısıyla her bir anda doğaya etkimekte olan güçlerin tamamının bilgisine ulaşıp doğayı oluşturan varlıkların birbirleriyle olan etkileşimlerinden haberdar olabilen bununla da kalmayıp bu uçsuz bucaksız bilgiyi analiz edebilen bir akıl evrendeki en görkemli ve ağır cisimlerden en hafif atoma kadar her şeyi tek bir formülde toplayıp geleceği de şimdinin kesinliğiyle bilebilecektir"
                             Marquis Pierre Simon de Laplace

           Düzen düzensizliği yaratır, düzensizliğin içinde bir düzen vardır ve düzensizlikten doğar. Oluşan yeni düzen kendiliğinden örgütlenen bir süreç vasıtasıyla kestirilmez bir yöne doğru ilerler. Bu kaosun temel yasasıdır. Düzenin içinde oluşan düzensizliğin kayboluşunu anlatır. Bu kayboluş dönülmez bir yolda ilerler; fakat düzensizlik de boş durmaz. üzensizlik kestirilmez ama tahmin edilebilir. Tıpkı hava durumlarının tahminleri gibi....
           Kaos bir karmaşadır. Bir düzensizliğin oluşumudur ve düzensizlik tahminlerle kestirilmeye çalışılır. Bu tahminler en küçük bir etkiyle değişir ve başka tahminleri meydana getirir. Kaos bütün halinde istikrarlıdır. İşte bu yüzden kaos fiziği belki de bilimin ilerlemesi yönüne büyük bir engel koyar.
                                                                                                       Adnan KÖROĞLU